مته های خزینه

خزینه‌کاری:

وقتی می‌خواهید از سوراخ‌های ایجاد شده در قطعات برای پیچ‌گذاری استفاده کنید، لازم است سر سوراخ‌ها خزینه شود. این کار را با مته خزینه به وسیله دریل دستی یا برقی انجام دهید.

پس از این‌که سوراخ اصلی را انجام دادید، مته خزینه مناسب را به دریل سوار کرده آن را به اندازه لازم خزینه کنید.

معمولاً وقتی پیچ مورد نظر شما طوری در خزینه سوراخ قرار گرفت که با سطح قطعه کار همرو شد، این اندازه برای سوراخ خزینه کافی است.

هم‌چنین سوراخ‌های دریل را حدود 2 میلی‌متر خزینه می‌کنند تا محلی برای سریشم‌هایی که در اثر فشار دوبل خارج می‌شود و سطح چسب بیش‌تر،  شکل 1انواع مته        

وجود داشته باشد (شکل 1) انواع مته خزینه را نشان می‌دهد.

از آن جا که اکثر سوراخ کاری ها به منظور تامین فضای ابزارک های اتصال مانند پیچ ها، پرچ ها و میخ پرچ ها، پین و خار و گوه، انجام میشوند، طرح کلی سوراخ باید با جای گیری وشیوه ی خارج کردن ابزارک خود سازگار شده و در حین کار مزاحمتی ایجاد نکند.

بر این اساس پیچ ها به دلیل برجستگی مهره و گُل یا قابلمه ی خود، باید در سوراخ هایی قرار بگیرند که تا جای ممکن از باز شده مهره یا صدمه دیدن و باز شدن پیچ ممانعت به عمل آورده، مزاحمت پیچ یا مهره در مسیر حرکت اجزای دیگر محصول یا کالای صنعتی را کم کنند.بهترین روش برای این منظور سعی در ناپدید کردن گل پیچ و احتمالاً مهره ی آن در گودال های سطحی قطعه کار است که به آن ها “خزینه” و به ایجاد آن ها نیز “خزینه کاری” گویند.

خزینه کاری میتواند با استفاده از مته های مخصوص یا طرح خاص مته معمولی بزرگ تر از سایز سوراخ (مطابق شکل) و یا لبزارهای کاربردی دست ساز انجام شود.که در همه ی حال باید بر تقارن خزینه ایجاد شده نظارت کامل داشت.

در اتصالات روزمره و در محیط های غیر مهندسی نیازی به پوشاندن گل پیچ نیست و حداکثر می توان با روش هایی که درپی خواهد آمد از باز شدن پیچ یا صدمه دیدن گل آن پیشگیری کرد.اما اتصالات مهندسی مانند اتصال اجزای یک قالب پرس از حساسیت و احتمالاً سطوح تماس زیادی برخوردارند که پنهان داشتن ابزارک های اتصالی را برای سهولت کار با آن ها اجتناب ناپذیر می کند.

در تصاویر زیر شیوه ایجاد انواع خزینه های معمول انواع پیچ در قطعات کار را مشاهده می کنید.

برای این منظور از مته خزینه های مخروطی و استوانه ای یا پایلوت (کور) استفاده می شود.

چنانچه در نبود مته خزینه قصد خزینه کاری با مته ی معمولی بزرگ تر را داشته باشید، باید از تناسب زاویه ی پخ در خزینه با زاویه ی رأس مته مذکور اطمینان حاصل کرده و در صورت متفاوت بودن آن دو، نوک مته را برای خزینه کاری تراشیده و آماده کنید.در غیر این صورت یا گل پیچ بزرگ تر از زاویه خزینه بوده و در آن نمی نشیند و یا این که در داخل آن پایین افتاده و نمای بدی پیدا می کند.

نکته دیگر آن که در صورت نیاز،خزینه کاری سوراخ راه بدر از هر دو سو قابل انجام و استاندارد شده است.برای هر یک از شرایط قابل قبول سوراخ کاری و خزینه زنی در استاندارد های بین المللی علائم و مشخصاتی ذکر شده است که نمونه هایی از آن ها را در جداول پیش رو ملاحظه می کنید.همان گونه که ملاحظه می شود در علائم معرفی شده، جهت دید شما از اتصال و سوراخ خزینه شده و موقعیت فرآیند “بعدی پس از خزینه زنی” نیز مشخص شده است.از جمله ویژگی های موقعیت نیز چنانچه پیشتر عنوان شده است، اجرای فرآیند در کارگاه یا محیط واقعی است.

            مته خزینه ثابت                                                                مته خزینه متغیر